Op deze 12e maart 2025 is het 80 jaar geleden dat er een vreselijke gebeurtenis heeft plaatsgevonden. We herinneren en gedenken de 30 omgekomen mannen.
Het is dus een bijzondere en verdrietige dag. Maar er waren veel nabestaanden van de 30 mannen die we herdenken. We krijgen nog steeds informatie over de 30 mannen. Dus deze informatie schrijven we dan op de website bij de 30 mannen.
Het programma is als volgt:
Spreektekst herdenking Gevallen Hoornblazer, 12 maart 2025, stadsdeelbestuurder Amelie Strens.
Goeiemiddag,
Wat fijn dat jullie er allemaal zijn.
Op deze bijzondere plek.
Bij het monument van de Gevallen Hoornblazer.
Een indrukwekkend, maar ook een tikje mysterieus monument.
Omdat we niet precies weten waarom de kunstenaar juist dit beeld heeft
gemaakt, ter nagedachtenis aan die zwarte dag, vandaag precies 80 jaar
geleden.
Wat we wel weten zijn de feiten, zoals we ze kennen uit bronnen en van
ooggetuigen.
De mensen die moesten toekijken hoe 30 gevangenen op deze plek door
de Duitsers werden doodgeschoten.
10 mannen op een rij, de schoten, daarna nog 10, en daarna nog 10.
Binnen twintig minuten was het allemaal voorbij.
Twee maanden later zou Nederland vrij zijn, maar deze mannen maakten
dat niet meer mee.
Door de Duitsers werden ze “terroristen en saboteurs” genoemd, die
moesten sterven als vergelding.
Maar wij weten wie het echt waren.
Mannen met een naam, een gezicht en een verhaal, die voortleven in de
geschiedenisboeken.
Verzetsstrijders… helden.
Zoals Frits Coelen, die lid was van een knokploeg en Joodse onderduikers
in huis had.
Hendrik Hekking, die met de fiets verzetskrantjes en brieven rondbracht.
Willem van de Fliert, die onderdak verleende aan verzetsstrijders.
Jan Pleeging, die in één van zijn bollenschuren een wapendepot had
aangelegd.
Piet Merlijn, die een beruchte jager op onderduikers had doodgeschoten.
Jan Koopmans, ondergedoken dominee en die ochtend geraakt door een
verdwaalde kogel.
2
Frits, Hendrik, Willem, Jan, Piet, Henk en de andere 25 herdenken we
ieder jaar op deze plek.
We eren de gevallenen, en we staan schouder aan schouder met hun
nabestaanden.
In hun leven liet de oorlog diepe sporen na, al waren die voor de
buitenwereld niet altijd zichtbaar.
Veel mensen zwegen over hun pijn en verdriet.
Het was bovendien een tijd van ‘mouwen opstropen en er tegenaan’.
Er was geen tijd en ruimte om echt stil te staan bij de gruwelijkheden van
de oorlogsjaren.
Dat kwam later pas.
En nog later zien we, ook vandaag weer, hoe hun kleinkinderen en
achterkleinkinderen vol overtuiging het stokje van het herdenken
overnemen.
Hoe mooi is dat…
We eren en herdenken onze ouders en voorouders, maar leren ook over
onze stad.
Er is zoveel dat herinnert aan de oorlog, en dan met name aan de periode
eind 1944 – voorjaar 1945, toen de bezetter naar wrede middelen greep.
Doorkruis de stad vanaf willekeurig welk punt en je komt beelden,
gevelstenen en plaquettes tegen.
Het zijn littekens die je als Amsterdammer moet kennen.
Zodat de herinneringen aan de oorlog levend blijven, ook lang nadat de
mensen die het hebben meegemaakt, er niet meer zijn.
Herdenken is ook waardevol omdat we iets over onszelf kunnen leren.
Deze dertig mannen waren mensen zoals wij.
Geen superhelden, maar gewone mensen die liefhadden en plezier
maakten, die onzeker konden zijn en soms bang waren.
Maar het waren wel mannen die moedige keuzes maakten.
Ze keken niet weg, maar volgden hun moreel kompas, stelden hun eigen
grenzen, stonden in de donkerste dagen op tegen onrecht en
verdrukking.
3
Zij kwamen onvoorwaardelijk op voor hun stad- en landgenoten, ook als
ze daarvoor het grootste offer moesten brengen.
Het dwingt respect, bewondering en dankbaarheid af.
En toch gaan we ook altijd even bij onszelf te rade: wat zouden we zelf
gedaan hebben?
Dat is geen vraag die we kunnen beantwoorden, maar wel één om bij stil
te staan, zeker in deze moeilijke en onzekere tijden.
Al is het maar één keer per jaar.
Op 4 mei. Of vandaag, op 12 maart.
Voor mij staat deze hoornblazer voor de vrijheid.
De vrijheid om je te uiten, om je eigen weg te kiezen en te dansen op je
eigen muziek.
Een vrijheid die we moeten koesteren, en soms moeten bevechten, voor
onszelf en voor anderen.
Laten we stilstaan bij het ultieme offer dat deze dertig mannen ook voor
onze vrijheid hebben gebracht.
Laten we samen één minuut stil zijn.